Ռոբերտ Մաթոսյան
Գլխավոր խմբագիր է կինոլրագրող,
Հայաստանի եւ Ռուսաստանի կինեմատոգրաֆիստների միությունների անդամ Ռոբերտ Մաթոսյանը (լուսանկարում), ով 45 տարի իրեն նվիրել է պարբերական մամուլին:
Նա դեռեւս խորհրդային տարիներին խմբագրել է «Ֆիլմ», այնուհետեւ «Գեղարվեստ» թերթերը եւ այլն, որոնք շուրջ 40 հազար տպաքանակ են ունեցել:
Հանրային Ռադիո "Վերնատւն" Մհեր Մկրտչյան
հայերեն լեզվով
Հաղորդման հեղինակ`Նաիրա Հայրապետյան
Ձայնագրությունները`Ռոբերտ Մաթոսյանի
Ռոբերտ Մաթոսյանը, նախ «ֆիլմ» թերթի գլխավոր խմբագիր, հետո «Պլյուս կինո» ամսագրի խմբագիր, «Մովսես Խորենացի» շքանշանակիր, երկա՜ր տարիներ Ֆրունզիկի հետ եղավ ու ձայնագրեց ամեն պատեհ առիթներով՝ հյուրանոցներում, տանը, սրճարանում, անգամ զբոսնելիս։ Ինչպես էքերմանն Էր Գյոթեի համար, Ռոբերտն այդպիսին եղավ Մհեր Մկրտչյանի համար։ Լրագրող Ռոբերտի համար այդ զրույցները տվյալ պահին իր խմբագրած թերթում մի հարցազրույց տպագրելու ցանկությունից վեր Էին, ավելին Էին՝ նա Է՜ն գլխից գիտեր, թե ի՜նչ հազվագյուտ նյութեր են հավաքվում այդ ձայնագրություններով։
Հետագայում նա իր այդ ձայնագրությունների ամբողջությունը պահ տվեց ազգային ռադիոյի ֆոդում, եւ դրանք հաճախ են հնչում ռադիոյով։ Մաքուր ապրումների տեր Ռոբերտը դրանք չսեփականացրեց, դրանք չաահեց-չթաքցրեց, այլ սիրահոժար հանձնեց ռադիոյի ոսկե ֆոնդ՝ ռադիոյի մեծ լսարանն ունենալու Արտիստի կյանքն ու ստեղծագործական ուղին հնարավորինս մասսայականացնելու միջոց։ Նախ, Ռոբերտն առանձնակի սիրով էր կապված Մհերի հետ, և փոխադարձ այդ սերն ու ջերմությունը լրագրողին ու դերասանին մտերմացրել էին։ Եվ ապա, ու կարևորը, Ռոբերտը լավ գիտեր արժեքն այդ մասունքների, որոնք իրենց մեջ ամփոփում են Արտիստի բանավոր խոսքը՝ խրատական, իմաստուն, ուսանելի, նաև տագնապներով լեցուն։
Ռոբերտն այն ժամանակ չուներ ձայնագրման այսօրվա փոքր, նուրբ սարքերը։ Ռադիոյում աշխատած խմբագիրները կհիշեն այն ծանր գործիքը, որին «գերմանական ռեպորտյոր» անունն էինք տվել։
Պայուսակի ծավալով այդ ծանր գործիքն իր առանձին միկրոֆոնով այնքան էլ դյուրօգտագործելի չէր, բայց չափազանց մաքուր ձայնագրություն էր ապահովում 6 միլիմետրանոց ժապավենի վրա, որի պահպանումն էլ իր հերթին առանձնակի խնամք էր պահանջում։
Ահա, այս գործիքն էր Ռոբերտի ուսից կախ մշտապես, և Արտիստի հետ արված նրա ձայնագրությունները մնացին որպես թանկ մասունք։
Հովհաննես Պապիկյանի եւ Շուշանիկ Սահակյան «ԷՆ ՈՒՐԻՇ ՖՐՈՒՆԶԻԿԸ» գրքից
««Հատակում» ֆիլմը նկարահանելու պատճառով Ֆրունզիկը մերժեց Ռեզո Չխեիձեի՝ իր այնքան սիրելի «Դոն Կիխոտ»-ում խաղալու խնդրանքը». Ռոբերտ Մաթոսյան
Հուլիսի 4-ին հայ կինոյի և թատրոնի մեծագույն վարպետներից մեկի՝ Ֆրունզիկ Մկրտչյանի ծննդյան օրն էր. վարպետը կդառնար 86 տարեկան:
Ֆրունզիկը շատ մոտ ընկեր կամ բարեկամ, որպես այդպիսին, չի ունեցել, սակայն ունեցել է շատ մտերիմներ ու բոլորի հետ շփվել է մեծ սիրով ու հարգանքով: Այս մասին ասաց նրա մտերիմներից մեկը՝ «+Կինո» ամսագրի խմբագիր Ռոբերտ Մաթոսյանը, ով բազմաթիվ հարցազրույցներ է ունեցել դերասանի հետ, սակայն պնդում է, որ դժվարանում է խոսել վարպետի մասին. «Իհարկե, ես շատ եմ նրա հետ շփվել, շատ ենք մասնակցել տարբեր փառատոների, միջոցառումների, բայց ներկայացնել այդ բարդ անհատականությանը՝ դժվար է, շատ դժվար»:
Մաթոսյանը Ֆրունզիկի հետ ծանոթացել է «Մենք ենք, մեր սարերը» ֆիլմի ստեղծագործական խմբի դիտման ժամանակ: ԽՍՀՄ ժողովրդական արտիստի կոչման արժանանալուց հետո Ֆրունզիկն ինքն էր կանչել կինոլրագրող Ռ. Մաթոսյանին, և վերջինս 10-15 օր շարունակ ձայնագրել էր դերասանին և հետագայում այդ ձայնագրությունները նվիրել ռադիոյին:
Ռ. Մաթոսյանը հիշում է, որ ԽՍՀՄ ժողովրդական արտիստի կոչմանն արժանանալուց հետո շնորհավորում էին բոլորը. մեքենա էր նստում, վարորդը համբուրում էր, մեկ ուրիշը կատակում էր, թե՝ դու նո՞ր ես կոչում ստանում:
«Մի անգամ Լենինգրադում միասին փառատոնի էինք, և Ֆրունզին լրագրողներն էին սպասում հարցեր տալու համար: Նա նախընտրեց ետնամուտքով դուրս գալ, որ ոչ ոք իրեն չտեսնի, ու մեծ ակնոց դրեց աչքերին: Փողոցում հերիք էր ակնոցը հաներ, պետք է տեսնեիք, թե ինչ ամբոխ հավաքվեց նրա շուրջը. բոլորն ինքնագրեր էին ուզում: Ես նման բան չէի տեսել, հուզվել էի շատ»,- պատմում է Ռ. Մաթոսյանը:
Բոլորը Ֆրունզիկ Մկրտչյանին ճանաչում և իր մասին խոսում են՝ որպես դերասան, սակայն քչերը գիտեն, որ Ֆրունզիկը նաև մեծ ռեժիսոր էր: Երբ արդեն կոչումը ստացել էր, Ֆրունզիկ Մկրտչյանը զուգահեռ՝ նաև մտածում էր Մաքսիմ Գորկու «Հատակում»-ը նկարահանելու մասին: Տարբեր տեղերից զանգում էին, շնորհավորում ու դերեր առաջարկում, սակայն նա անգամ մերժեց Ռեզո Չխեիձեի՝ իր այնքան սիրելի «Դոն Կիխոտ»-ում խաղալու խնդրանքը՝ հանուն իր ֆիլմի նկարահանման: Նրա համար կարևոր չէին մոնտաժի ճիշտն ու սխալը, լույսն ու ստվերը. կարևորը կերպարների ներաշխարհի բացահայտումն էր: Ռ. Մաթոսյանը Ֆրունզիկի նկարահանած «Հատակում» ֆիլմը համարում է հայկական կինոյի լավագույն ստեղծագործություններից մեկը:
«Ֆրունզիկն այն անհատականությունն է, որ յուրաքանչյուր ֆիլմ, երբ նկարահանվում էր, իր դերը կարող էր 30 տարբեր ձևերով առաջարկել,- ասում է Ռոբերտ Մաթոսյանը, ապա անդրադառնալով նրա անձնական կյանքին՝ նշում է,- Ինձ դուր չի գալիս, որ Ֆրունզիկի մասին պատմելիս՝ միշտ դժբախտությունն են առաջինը հիշում: Ընտանեկան դրամա, իհարկե, ունեցել է, սակայն սա չէ, որ պետք է առաջնային խոսակցության թեմա դառնա: Չարախոսություններ ու բամբասանքներ այն ժամանակ էլ են լավ տարածվել: Մի անգամ, հիշում եմ, տարածվել էր, թե Ֆրունզիկը Դիլիջանում խմած վթարի է ենթարկվել, այն դեպքում, երբ ոչինչ չէր եղել»:
Ռ. Մաթոսյանն այն կարծիքին է, որ այսօր արժեհամակարգը խախտվել է, և այս փոփոխությունն առայժմ չի ծնել նոր հանճարներ: Նա կարծում է, որ այսօրվա ուսանողները պիտի անպայման Ֆրունզիկի բոլոր ֆիլմերը դիտեն. սա նրանց համար մեծ դպրոց կլինի:
ԱՆՆԱ ԽԱՉԱՏՐՅԱՆ
Հուլիս 4 2016
http://168.am/2016/07/04/657717.html#.V39qPUYtlOo.facebook