Հայ կինոյի օրը Գրականության և արվեստի թանգարանում նշանավորվեց «Ֆրունզիկ Մկրտչյան. չգրված հետադարձ հայացք...» գրքի շնորհանդեսով և գրքի հեղինակի՝ կինոգետ, խմբագիր Ռոբերտ Մաթոսյանի հետ հանդիպումով:
Այս գիրքը մեծ արտիստի՝ Մհեր Մկրտչյանի չգրված մենախոսությունն է, որը հեղինակը ձայնագրել է ավելի քան 40 տարի առաջ: Ավելին՝ Ռոբերտ Մաթոսյանը, լինելով նրա մտերիմ բարեկամներից մեկը և «Ֆիլմ» թերթի խմբագիրը, տարբեր առիթներով ուղեկցել և ձայնագրել է արտիստի հանդիպումները, արտերկրի կինոփառատոներում ականատես է եղել նրա աննախադեպ ընդունելությանը և հանդիսատեսի ջերմ սիրուն: Գիրքն, ըստ հեղինակի, ուղերձ է նոր սերնդին, չգրված հետադարձ հայացք, որտեղ Ֆրունզիկ Մկրտչյանը բացում է ինքնաճանաչողության, չափի և չափավորության, արժանապատվության գաղտնիքներն ու խորհուրդներ տալիս։
«Ձայնագրությունը կատարելիս մի նպատակ ունեի՝ բացել ու ներկայացնել Ֆրունզիկին որպես անհատականություն, մարդ, դերասան, արվեստագետ։ 40 տարի անց այդ ձայնագրությունը վերածվեց գրքի։ Աշխատել եմ չմիջամտել, շատ թեթև հարցեր եմ տվել, որ բացվի, խոսակցությունն առաջ գնա»,-նշեց Ռոբերտ Մաթոսյանը։
Մամուլի հաղորդագրություն
16 ապրիլի 2025
https://www.a1plus.am/hy/article/486520
«Ֆրունզիկ Մկրտչյան. չգրված հետադարձ հայացք...». մեծ դերասանի մասին գրքի շնորհանդեսը Երեւանում:
Եղիշե Չարենցի անվան գրականության և արվեստի aթանգարանի պատերի ներսում կենդանացել է հայ կինոյի անցյալը՝ ձայներով, հիշողություններով և ձայներիզներով: Հայկական կինոյի օրը լույս տեսավ «Ֆրունզիկ Մկրտչյան. չգրված հետադարձ հայացք...» գիրքը, որը հիմնված է արտիստի անձնական մենախոսությունների վրա՝ ձայնագրված ավելի քան քառասուն տարի առաջ նրա մտերիմ ընկեր, կինոգիտնական և խմբագիր Ռոբերտ Մաթոսյանի կողմից:
Այդ ձայներիզները երկար ժամանակ ստվերում էին, տարբեր պատճառներով, բայց հիմա, տասնամյակներ անց, այն ձևավորվել և ի հայտ է եկել: «Ինձնից սկսած՝ Ֆրունզիկ Մկրտչյանին ոչ ոք չէր ճանաչում»,- խոստովանում է Մաթոսյանը։ Նրան տեսել են տեսախցիկի առաջ, ծափահարել են թատրոնում, բայց կերպարի իրական խորությունը մնացել է այդ դերերից դուրս։ Ինքը չէր սիրում իր մասին լրջորեն խոսել, բայց մի օր իր մոտ հրավիրեց Ռոբերտ Մաթոսյանին, և նրանք տասը օր անցկացրին միասին՝ ձայնագրելով խոսակցություններ, որոնք էլ դարձան այս գրքի հիմքը։
Այս պատմությունները պարունակում են և՛ լույս, և՛ ստվեր: Օրինակ՝ մի օր, երբ ընկերները հավաքվել էին Ֆրունզիկի տանը, նա բացել է սառնարանը՝ դատարկ էր։ Դուռը շրխկացնելով՝ Ֆրունզիկը ծիծաղել է. «Եվ մարդիկ դեռ կարծում են, որ ես երջանիկ մարդ եմ»։
Ծիծաղը նրա սիրելի դիմակն էր։ Իսկ դրա ետևում թաքնվում էր նուրբ մտավոր կազմակերպվածությամբ մի մարդ, որը հակված էր խորը մտքի և միայնության:
Նա արտիստ էր, ում մոտ էր հանդիսատեսի սերը, բայց միևնույն ժամանակ ապրում էր միայնության զգացումով։ Նա ծիծաղեցնում էր ուրիշներին՝ ներսում մնալով ողբերգական մարդ։ Գիրքը փորձ է ներկայացնել նրա կյանքի այն հատվածը, որը տեսանելի չէ էկրանին։
Տեքստը պարունակում է ոչ միայն Մաթոսյանի հիշողությունները, նա խնդրեց տարբեր արվեստագետների, օրինակ՝ Վիկտոր Համբարձումյանին, մի քանի խոսք գրել Ֆրունզիկի մասին։ Սա աշխույժ, երբեմն դառը հուշ է հայ կինոյի խորհրդանիշ դարձած մարդու մասին։
Գրքի շնորհանդեսն ուղեկցվել է Ռոբերտ Մաթոսյանի հեղինակային կայքի բացմամբ, որը պարունակում է հազվագյուտ արխիվներ՝ սկսած 1968-1990թթ. թերթերի համարներից մինչև 2007-2017թթ. ֆիլմերի թողարկումներ և եզակի կուլիսային լուսանկարներ: Ինքը՝ Մաթոսյանը դարաշրջանի մարդ է, հայկական մշակույթի մատենագիր, առաջիններից մեկը, ով սկսել է լրատվական ֆիլմերի նկարահանումները շրջափակման ժամանակ, երբ թերթերն այլևս չէին հասնում ընթերցողներին։
Այս տարին առանձնահատուկ է՝ Ֆրունզիկ Մկրտչյանի ծննդյան 95-ամյակը, իսկ անձամբ Ռոբերտ Մաթոսյանի 80-ամյակը։ Եվ չնայած այս երկու ամսաթվերի միջև կան տասնամյակներ, նրանց ձայները շարունակում են հնչել կողք կողքի: Մեկինը՝ էկրանից։ Մյուսինը՝ էջերից։
16.04.2025